II. Xan Tham (Tạp, Ðại 2,354c) (Biệt Tạp, Ðại 2,473b) (S.i,18)
1) Một thời Thế Tôn trú ở Sàvatthi, Jetavana, tại vườn ông Anàthapindika.
2) Rồi rất nhiều quần tiên Satullapa, sau khi đêm đã gần mãn, với dung sắc thù thắng, chói sáng toàn vùng Jetavana, đi đến Thế Tôn, sau khi đến, Đảnh lễ Thế Tôn rồi đứng một bên.
3) Ðứng một bên, một vị Thiên nói lên bài kệ này trước mặt Thế Tôn:
Vì xan tham, phóng dật, Như vậy không bố thí, Ai ước mong Công đức, Có trí nên bố thí.
4) Rồi một vị Thiên khác nói lên bài kệ này trước mặt Thế Tôn:
Ðiều kẻ xan tham sợ, Nên không dám bố thí, Sợ ấy đến với họ, Chính vì không bố thí. Ðiều kẻ xan tham sợ, Chính là đói và khát, Kẻ ngu phải Cảm thọ, Ðời này và đời sau. Vậy hãy chế xan tham, Bố thí, nhiếp cấu uế, Chúng sanh vững an trú, Công đức trong đời sau.
5) Rồi một vị Thiên khác nói lên bài kệ này trước mặt Thế Tôn:
Không chết giữa người chết, Như thiện hữu trên đường, San sẻ lương thực hiếm, Thường pháp là như vậy. Kẻ ít, vui san sẻ, Kẻ nhiều khó, đem cho, Bố thí từ kẻ khó, Ðong được ngàn đồng vàng.
6) Rồi một vị Thiên khác nói lên bài kệ này trước mặt Thế Tôn:
Khó thay sự đem cho, Khó thay làm hạnh ấy. Kẻ ác khó tùy thuận, Khó thay pháp bậc lành. Do vậy kẻ hiền, ác, Sanh thú phải sai khác, Kẻ ác sanh Địa ngục, Người lành lên Cõi trời.
7) Rồi một vị Thiên khác bạch Thế Tôn:
— Bạch Thế Tôn, trong tất cả vị ấy, vị nào đã nói một cách tốt đẹp?
— Về vấn đề này, tất cả các Ông đã nói một cách tốt đẹp. Tuy vậy hãy nghe Ta:
Sở hành vẫn chơn chánh, Dầu phải sống vụn vặt, Dầu phải nuôi vợ con, Với đồ ăn lượm lặt, Nhưng vẫn bố thí được, Từ vật chứa ít ỏi, Từ ngàn người bố thí, Từ trăm ngàn vật cho, Trị giá không ngang bằng, Kẻ bố thí như vậy.
8) Rồi một vị Thiên khác nói lên bài kệ này với Thế Tôn:
Vì sao họ bố thí, Rộng lớn nhiều như vậy, Trị giá không ngang bằng, Kẻ nghèo, chơn bố thí? Sao ngàn người bố thí, Từ trăm ngàn vật cho, Trị giá không ngang bằng, Kẻ bố thí như vậy?
9) Rồi Thế Tôn nói lên bài kệ này với vị Thiên ấy:
Có những người bố thí, Một cách bất bình thường, Sau khi chém và giết, Mới làm vơi nỗi sầu. Sự bố thí như vậy, Ðầy nước mắt đánh đập, Trị giá không ngang bằng, Kẻ nghèo, chơn bố thí. Từ ngàn người bố thí, Từ trăm ngàn vật cho, Trị giá không ngang bằng, Kẻ bố thí như vậy.
III. Lành Thay (S.i,20)
1) Ở Sàvatthi.
2) Rồi rất nhiều quần tiên Satullapa, khi đêm đã gần mãn, với dung sắc thù thắng, chói sáng toàn vùng Jetavana, đi đến Thế Tôn, sau khi đến, Đảnh lễ Thế Tôn rồi đứng một bên.
3) Ðứng một bên, một vị Thiên nói lên lời cảm hứng này trước mặt Thế Tôn:
Lành thay sự bố thí! Kính thưa bậc Tôn giả. Vì xan tham, phóng dật, Như vậy không bố thí, Ai ước mong Công đức, Có trí nên bố thí.
4) Rồi một vị Thiên khác nói lên lời cảm hứng này trước mặt Thế Tôn:
Lành thay sự bố thí, Kính thưa bậc Tôn giả! Nhưng thật tốt lành thay, Bố thí trong thiếu thốn! Kẻ ít, vui san sẻ, Kẻ nhiều khó, đem cho, Bố thí từ kẻ khó, Ðong được ngàn đồng vàng.
5) Rồi một vị Thiên khác nói lên lời cảm hứng này trước mặt Thế Tôn:
Lành thay sự bố thí, Kính thưa bậc Tôn giả! Nhưng thật tốt lành thay, Bố thí trong thiếu thốn! Lành thay sự bố thí, Phát xuất từ lòng tin. Bố thí và đánh nhau, Ðược nói là bằng nhau, Một số ít kẻ lành, Thắng xa số đông người. Ví dầu cho có ít, Nhưng cho với lòng tin, Do vậy được an lạc, Vì lợi ích cho người.
6) Rồi một vị Thiên khác nói lên lời cảm hứng này trước mặt Thế Tôn:
Lành thay sự bố thí, Kính thưa bậc Tôn giả! Nhưng thật tốt lành thay, Bố thí trong thiếu thốn! Lành thay sự bố thí, Phát xuất từ lòng tin! Lành thay sự bố thí, Với tài sản hợp pháp! Ai là người bố thí, Với tàn sản hợp pháp, Do nỗ lực tinh tấn, Nhờ vậy thâu hoạch được; Vị ấy vượt dòng suối, Thần chết Dạ-ma giới, Sau khi chết được sanh, Chỗ trú xứ Chư Thiên.
7) Rồi một vị Thiên khác nói lên lời cảm hứng này trước mặt Thế Tôn:
Lành thay sự bố thí, Kính thưa bậc Tôn giả! Nhưng thật tốt lành thay, Bố thí trong thiếu thốn! Lành thay sự bố thí, Phát xuất từ lòng tin! Lành thay sự bố thí, Với tài sản hợp pháp! Lành thay sự bố thí, Có suy tư sáng suốt! Bố thí có suy tư, Bậc Thiện Thệ tán thán. Bố thí cho những vị, Ðáng kính trọng ở đời, Bố thí những vị ấy, Ðược hưởng quả phước lớn, Như hạt giống tốt đẹp, Gieo vào ruộng tốt lành.
8) Rồi một vị Thiên khác nói lên lời cảm hứng này trước mặt Thế Tôn:
Lành thay sự bố thí, Kính thưa bậc Tôn giả! Nhưng thật tốt lành thay, Bố thí trong thiếu thốn! Lành thay sự bố thí, Phát xuất từ lòng tin! Lành thay sự bố thí, Với tài sản hợp pháp! Lành thay sự bố thí, Có suy tư sáng suốt! Lành thay sự tự chế, Ðối với các chúng sanh! Giữa chúng sanh hữu tình, Ai sống không làm hại, Sợ người khác chỉ trích, Không làm ác, bất thiện, Họ khen kẻ nhút nhát, Nhưng chỉ trích người hùng, Chính sợ bị chỉ trích, Người lành không làm ác.
9) Rồi một vị Thiên khác bạch Thế Tôn:
— Bạch Thế Tôn, giữa chúng con, lời nói ai được tốt lành?
— Về vấn đề này, tất cả các Ông đều nói lên một cách tốt đẹp. Tuy vậy hãy nghe lời của Ta:
Bố thí với lòng tin, Ðược tán thán nhiều mặt, Có pháp hơn bố thí, Pháp ấy là Pháp cú. Từ xưa, từ xa xưa, Người lành, người chơn thiện, Với trí tuệ sáng suốt, Ðạt đến cảnh Niết-bàn.
Xem chi tiết:
Kinh Tương Ưng Bộ – Tập I – Thiên Có Kệ – Chương I – Tương Ưng Chư Thiên – IV. Phẩm Quần Tiên